In mei 2023 werd Hans geïnterviewd door Thijs Doorenbosch van AG Connect over de ontwikkelingen van DYA en onze nieuwe manier van kijken naar de rol van architect. Dit artikel is een kopie van het artikel wat gepubliceerd is op de website van AG Connect op https://www.agconnect.nl/business/leiderschap/moderne-enterprise-architect-moet-ruimte-laten-voor-creativiteit
Meer denken in de geest van regels en vrijheid laten voor autonomie
Het besef dat er een nieuwe generatie architecten en een aanvulling op de Dynamische Architectuur (DYA) moet komen, drong bij Hans Nouwens en de overige leden van het kernteam DYA al vijf jaar geleden door. Ruim twintig jaar geleden ontstond bij Sogeti het initiatief om de waarde van de enterprise architect voor ondernemingen op de kaart te zetten. “We willen nu een stap verder gaan onder de noemer Sensemaking Architectuur”, zegt Nouwens. “Het gaat niet over architectuur, het gaat over hoe wij als architecten de beste waarden leveren in een organisatie.”
Dan gaat het volgens hem niet alleen maar over het sturen op ‘stakeholder values’ ofwel geld verdienen. “Er kwamen steeds meer onderwerpen bij zoals ethiek en inclusiviteit. Maar toen kwam de vraag: ’Hoe passen we dat in?’ Je kan ethiek niet in een principe gieten. We zijn toen op andere manieren gaan kijken en denken over architectuur. De architect moet zich niet verstoppen en na twee jaar komen met de beleidsdocumenten en dan verklaren dat die de nieuwe werkelijkheid beschrijven. De wereld is veel sneller, dynamischer dan we op die manier kunnen helpen te sturen in een organisatie. Als architect moet je onderdeel zijn van de stroom. Net als een rivier. Die kun je ook niet stoppen door er een hap zand of een blok beton in te gooien. Dan gaat de rivier er gewoon omheen. Je staat als architect in de rivier en past de stroom steeds een klein beetje aan. Op die manier moet je ook kijken naar het ecosysteem waar de organisatie zich in bevindt.”
Hoe bereik je die flexibiliteit?
“Het betekent dat er veel meer ruimte moet komen voor creativiteit in de architectuurfunctie. Strategie is niet langer een document, maar een route om ergens te komen. Die route moet een organisatie richting een breed gedragen visie sturen, waaraan iedereen een bijdrage levert. Je gaat als organisatie niet succesvol worden wanneer je de organisatie niet mee hebt, als medewerkers zich niet verbonden voelen met de organisatie doordat de waarden die een organisatie heeft - denk aan duurzaamheid, ecologie, morele waarden, ethiek - niet overeenkomen met de mensen die erin zitten.
Maar als je met z'n allen aan de basis hebt gestaan, samen niet alleen weet wat en hoe, maar ook waarom je de dingen zo doet, en er verandert een klein ding, dan ontstaat veel makkelijker de sfeer dat we dit ook wel kunnen ‘handelen’.”
Maar wat is dan de rol van het hoger management als je met veel meer mensen de strategie gaat bepalen?
Het is geen democratie, maar een cultuur van waarvan het hoger management ook een onderdeel is, maar waar ook de klanten deel van uitmaken. De waarden die je als organisatie uitstraalt, moet echt vanuit je inborst komen. Anders is het zoals greenwashing.”
Wat gaan werknemers, bijvoorbeeld ontwikkelaars, merken van de nieuwe versie van de enterprise architect?
Tot nog toe worden architecten vaak gezien als degenen die kaders zetten en bewaken. Dan zijn we dus aan het beperken. ‘Je moet op dit systeem werken, want dat is ons platform’. Dan ontneem je mensen hun autonomie. Je kunt ook naast iemand gaan staan en zeggen ‘Gaaf, leuk, hoe kan ik jou helpen met je idee. Wat zijn de consequenties, de implicaties? Waar moeten we aan denken? Wie is er bij betrokken? Wat is de doelgroep? En ook doordenken naar de techniek. Voor je plan heb je deze en deze informatie-elementen nodig. Dat betekent dat je iets over privacy en over security moet.
Dat betekent dat je deze en deze informatiesystemen nodig hebt. We hebben daar de techniek voor. Maar moet het altijd op dezelfde techniek landen? Dat hoeft niet maar het liefst wel als het kan, want dat is goedkoper. En efficiënter exploiteren van je IT-processen maakt ze weer duurzamer en dat willen wij als organisatie ook.”
De rol van de architect verandert dus wel wezenlijk. Geen strikte toepassing van structuurprincipes meer?
Ik denk dat wij als architect best wat vrijer kunnen interpreteren. Net zoals je wetten hebt en kunt handelen in de geest van de wet, mogen wij ook wel echt iets meer gaan denken in de geest van de regels.
SURVIVAL OF THE FITTING
Hans Nouwens heeft met het kernteam de nieuwe ideeën over de rol van de enterprise architect uitgediept in het boekje Survival of the Fitting. De titel verwijst naar de evolutietheorie dat de organismen die het best zijn aangepast aan veranderde omstandigheden, de meeste kans hebben op overleven. Zo zullen de organisaties die het best ‘passen’ in het ecosysteem waarin ze opereren en waar ze van afhankelijk zijn, ook het best kunnen omgaan met verandering. Architecten hebben de rol die koers in de gaten te houden en bij te sturen.
